می‌دانید که جشن نوروز در ازبکستان نیز برگزار می‌شود؟ همچنین یکی از محبوب‌ترین، شادترین و رنگارنگ‌ترین جشن‌های این کشور به شمار می‌آید و مردم ازبکستان احترام زیادی برای آن قائل هستند. این مراسم به باشکوه‌ترین شکل خود در این کشور برگزار می‌شود و اگر می‌خواهید نوروز را در فرهنگی متفاوت و در دریچه‌ای جدید ببینید، در این بهترین تور نوروزی خارجی کلوت همراهی‌مان کنید.
اما قبل از هر چیز، توجه شما را به مطلب پیش‌رو جلب می‌کنیم. در اینجا به شما خواهیم گفت که نوروز در ازبکستان چگونه است و مردم این کشور چه آداب و رسوم ویژه‌ای در این رویداد فرهنگی بسیار زیبا و بی‌همتا دارند.
جشن نوروز در ازبکستان چه زمانی برگزار می شود؟
فرا رسیدن فصل بهار با برگزاری جشنواره‌های بهاری مردم ازبکستان همزمان است. البته هیچکدام به اندازه عید نوروز مهم و باشکوه نیستند. این جشن هر ساله در 21 مارس در سراسر کشور ازبکستان برگزار می‌شود که همزمان با روز اول فصل بهار است. همچنین نمادی از سال نو و بیداری طبیعت محسوب می‌شود.
البته لازم است بدانید که جشن نوروز از سال 2009 میلادی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو جای گرفته است. پس می‌توان گفت که روز 21 مارس به‌عنوان روز جهانی نوروزی شناخته می‌شود که همزمان با پایان زمستان و ورود به فصل بهار است. برای همین است که بسیاری از بهترین سفرهای نوروزی خارجی کلوت در این بازه زمانی برگزار می‌شود.
تعطیلات نوروز در ازبکستان چند روز است؟
همانطور که در قسمت قبل گفتیم، در ازبکستان نوروز هر سال روز ۲۱ مارس یا همان اول فروردین جشن گرفته می‌شود. این روز از زمان استقلال ازبکستان از اتحاد جماهیر شوروی یک تعطیلی رسمی در تقویم این کشور است. البته با اینکه سال نو باستانی محسوب می‌شود اما درصد کمی از مردم ازبکستان اطلاعاتی درباره تحویل سال خورشیدی دارند؛ چون تقویم ازبکستان، به میلادی است.
بنابراین با وجود اینکه جشن‌های عید نوروز در ازبکستان چندین روز ادامه دارد؛ اما فقط یک روز تعطیل نوروزی در تقویم این کشور ثبت شده است. البته همین یک روز کافی‌ست تا همه مردم ازبکستان برای گرامیداشت نوروز به فضاهای عمومی روستاها و شهرهای ازبکستان بیایند و این جشن باستانی را به بهترین شکل ممکن برگزار کنند. اتفاقا همین ویژگی باعث شده است که تورهای ازبکستان کلوت به بهترین و شادترین تورهای خارجی تبدیل شود.
پیشینه جشن نوروز در ازبکستان
پیشینه جشن های نوروز در ازبکستان به بیش از 3 هزار سال قبل می‌رسد. این سنت دیرینه از استان خراسان ایران به کشور ازبکستان راه پیدا کرد و در نهایت از آنجا به آسیای غربی و مرکزی گسترش یافت. در حال‌حاضر اولین روز بهار یا همان نوروز در تمام 5 کشور آسیای مرکزی، ایران، افغانستان و برخی کشورهای دیگر جشن گرفته می‌شود. به همین دلیل است که تور ترکیبی ازبکستان و تاجیکستان را به شما پیشنهاد می‌دهیم تا عید نوروز در دو کشور را تجربه کنید.
جشن نوروز ریشه در آیین باستانی خورشید پرستی و آیین زرتشتی دارد. در واقع روزگاری، آیین زرتشتی جزء دین رسمی ایران به شمار می‌آمد و در آسیای مرکزی نیز پیروانی داشت. همچنین جالب است بدانید که این جشن باستانی در واقع یک آیین کشاورزی محسوب می‌شد و مردم این روز را برای رونق کشت‌وکار و نعمت‌های فراوان فصل بهار جشن می‌گرفتند. تا اینکه برای اولین بار نوروز در زمان سلسله هخامنشیان رسمیت یافت و از یک آیین کشاورزی به یک جشن ملی تبدیل شد.
مراسم عید نوروز در ازبکستان
نوروز در ازبکستان با امیدها و آرزوهای جدیدی همراه می‌شود. مردم ازبکستان باور دارند که همزمان با این شکوفایی طبیعت باید برنامه‌ها و اهداف جدیدی برای زندگی داشته باشیم و در ایام این عید باستانی از هرگونه بحث و جدل دوری کنیم. همچنین کمک به نیازمندان و رفع کینه‌های کهنه نیز از باورهای نوروزی مردم این کشور است.
دید و بازدیدهای نوروزی هم در میان مردم ازبکستان رایج است. در این ایام، خانه‌ها پر از مهمان می‌شوند و دیدار از اقوام دور و نزدیک جزء رسومات نوروز در این کشور محسوب می‌شود.
مراسم عید نوروز در ازبکستان 2 تا 3 روز به طول می‌انجامد و حال و احوال شهر رنگ‌وبوی نوروزی به خود می‌گیرد. در واقع عید نوروز در ازبکستان همراه با برگزاری جشنواره‌ها و فستیوال‌های محلی پرجنب‌وجوش است. این فستیوال‌ها در خیابان‌ها و میادین اصلی شهرهای ازبکستان برگزار می‌شوند و انواع سوغاتی‌های ازبکستان و صنایع دستی این کشور در آن‌ها به نمایش گذاشته می‌شود. البته این تنها فستیوال خیابانی ازبکستان نیست و ما در مقاله راهنمای سفر به ازبکستان کمی بیشتر درباره جشنواره‌ها و مراسم آیینی مردم این کشور صحبت کرده‌ایم.
مراسم عید نوروز در روستاها و شهرهای این کشور به شکل‌های متفاوتی اجرا می‌شود. در بسیاری از مناطق روستایی، مسابقات ورزشی سنتی برگزار می‌شود. همچنین مسابقات کشتی، اسب سواری و بازی ملی کوپکاری نیز جزء برنامه روستاهای ازبکستان در عید نوروز است.
چنانچه می‌خواهید با رسوم عید نوروز مردم ازبکستان بیشتر آشنا شوید، ادامه مطلب را برای شما نوشته‌ایم:
خانه تکانی در نوروز ازبکستان
همزمان با مردم ایران، ازبک‌ها هم قبل از شروع این سال نوی باستانی، به خانه‌تکانی می‌پردازند. این یک رسم دیرینه و قدیمی در ازبکستان شده است و زنان دست به کار می‌شوند تا با خانه‌ای تمیز و بدون غبار و آلودگی به استقبال نوروز بروند. در خانه‌تکانی وسایل خانه به محیط باز و حیاط آورده می‌شوند تا بوی آفتاب بگیرند و نم زمستان از خانه برود. همچنین تمامی وسایل شکسته و خراب را دور می‌ریزند و آن را با وسایل نو تعویض می‌کنند.
یکی دیگر رسوم خانه‌تکانی مردم ازبکستان در عید نوروز، پر کردن ظرف‌ها و دیگ‌ها با آب باران است. آن‌ها عقیده دارند که این کار باعث رزق و روزی می‌شود. بنابراین بعد از خانه‌تکانی دیگ‌ها را در حیاط خانه قرار می‌دهند تا از باران فروردین پر شوند. در نهایت این ظرف‌ها لبریز از باران بهاری را در روزهای جشن نوروز نوش جان می‌کنند.
برپایی جشن‌های خیابانی در عید نوروز
اگرچه نوروز در ازبکستان یک آیین دیرینه محسوب می‌شود؛ اما در سال‌های اخیر شکوه بیشتری یافته است. به‌خصوص بعد از استقلال ازبکستان به‌عنوان یک جشن همگانی در شهرها و روستاها برگزار می‌شود. همچنین از نظر معنوی جایگاه والاتری در میان مردم پیدا کرده و در فرهنگ مردم عمیق‌تر شده است.
جشن نوروز در شهرهای بخارا، خوارزم و سمرقند با شکوه بیشتری برگزار می‌شود. بنابراین فستیوال نوروز ازبکستان می‌تواند علاوه‌بر جاهای دیدنی ازبکستان جزء جاذبه‌های گردشگری این کشور محسوب شود و بسیاری از گردشگران را به خود جذب کند. شهر تاشکند نیز به‌عنوان پایتخت ازبکستان، پایگاه پر رونق این مراسم محسوب می‌شود و اقوام مختلفی از سراسر کشور به این شهر می‌آیند. در این روز تمامی میادین و معابر شهر شاهد برگزار گردهمایی‌ها و جشن‌های خیابانی است که همگی مطابق با هنر و فرهنگ اقوام مختلف ازبکستان برگزار می‌شود.
جالب است بدانید که در ازبکستان بیش از ۱۳۰ قوم زندگی می‌کنند. هر کدام از این اقوام مراکز فرهنگی مخصوص به خود را دارند. در زمان جشن نوروز همه اقوام ازبکستان لباس‌های سنتی مخصوص به خود را می‌پوشند و در مراسم حاضر می‌شوند. فقط کافی‌ست شما تصور کنید چه مراسم رنگارنگ و متنوعی در جای جای این کشور بر پا می‌شود و چه نوروز متفاوتی را خواهید دید.
سمنو پزی در نوروز ازبکستان
در ازبکستان رسم است که پیش از نوروز شروع به درست کردن سمنو می‌کنند. این کار از تقریبا اواسط اسفند آغاز می‌شود و تا اول فروردین ادامه دارد. همچنین سبزه و سمنوهای تهیه شده را در روزهای جشن نوروز در ازبکستان به همدیگر هدیه می‌دهند.
سمنو در ازبکستان به «سوملک» یا «سومنک» معروف است. البته انداختن سفره هفت‌سین در این کشور رسم نیست اما حتما سمنو در سفره پذیرایی نوروزی مردم ازبکستان وجود دارد. همچنین پختن سمنو مراسم ویژه‌ای دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
سمنو پزی در ازبکستان معمولا به‌صورت دسته‌جمعی انجام می‌شود. تقریبا در همه محله‌های قدیمی این کشور زنان دور هم جمع می‌شوند و دیگ بزرگ سمنو را برپا می‌کنند. در ادامه دور دیگ سمنو به‌صورت دایره‌وار می‌نشینند و سرودهای محلی می‌خوانند. در نهایت هر کدام به‌صورت نوبتی دیگ سمنو را هم می‌زنند و به‌مناسبت آغاز بهار برای هم آرزوهای خوش می‌کنند.
مردم ازبکستان رسم دارند در دیگ سمنو چند دانه سنگ کوچک یا گردو بریزند. این رسم به این نیت انجام می‌شود که در مقابل ضربه‌ها و سختی‌های روزگار همچون سنگ محکم بمانند و نشکنند.
پیدا کردن سنگ در ظرف سمنو خوش یمن محسوب می‌شود. بنابراین در هنگام توزیع سمنو، هر کس در ظرف خود به‌دنبال سنگ ریز یا گردو می‌گردد. اگر شخص خوش شانس باشد و در ظرف خود سنگ ریزه پیدا کرد، این شعر را باید به زبان ازبکی بخواند: «سملکدن داش تاپدیم، بر پرچه کویاش تاپدیم» ترجمه شعر این است: از سمنو سنگ پیدا کردم، پارچه‌ای از آفتاب پیدا کردم.
کاشت نهال و سبز کردن سبزه نوروز در ازبکستان
هفته آخر اسفند همزمان با کاشت نهال در ازبکستان است. در این هفته پایانی فصل زمستان، مردم به طبیعت می‌روند و نهال می‌کارند. همچنین به پارک‌ها، میادین و خیابان‌ها می‌روند و به‌صورت دسته‌جمعی اقدام به پاکسازی می‌کنند. مطابق با آمارهای رسمی در سال 2024، حدود 17 میلیون نفر در مراسم کاشت نهال شرکت کردند و بیش از 25 میلیون نهال و 16 میلیون گل کاشتند.
یکی دیگر از رسومی که پیش از نوروز در ازبکستان انجام می‌شود، سبز کردن سبزه است. این رسم نیز با مردم ایران مشترک است و در واقع از فرهنگ ایرانی الهام گرفته‌اند. همچنین از سبزه به‌عنوان عیدی استفاده می‌کنند و هدیه مردم ازبکستان در عید نوروز محسوب می‌شود.
برگزاری بازی ورزشی بوزکاچی در نوروز ازبکستان
پس از جشن‌های نوروزی در ازبکستان، یک بازی ورزشی به نام بوزکاچی برگزار می‌شود. این ورزش برگرفته از یک افسانه است و از گرگ‌هایی الهام می‌گیرد که به جوانان نحوه شکار را آموزش می‌دهند. واژه بوزکاچی از دو کلمه فارسی بز و کاچی (شلیک) گرفته شده است. روش بازی، بوزکاچی به گونه‌ای است که اسب‌سواران برای گرفتن لاشه مرغ بی‌سر با هم رقابت می‌کنند. چالش این است که لاشه را به زمین حریف بیاورد و برنده کسی‌ست که قدرت بالا و چابکی بیشتری داشته باشد.
غذاهای نوروزی ازبکستان
غذاهای نوروزی ازبکستان بسیار متنوع و بی‌شمار است. هنگام نوروز میزها پر از غذاهای معروف ازبکستان می‌شود که شامل انواع کیک‌ها و شیرینی‌های محلی خوشمزه، پلوهای خوش عطر است. به‌طور سنتی، هفت غذای خاص در عید نوروز ازبکستان سرو می‌شود. یکی از آن‌ها نیشالدا یک دسر شیرین و خوشمزه متشکل از سفیده تخم مرغ است. همچنین پلو ازبکی نیز در جشن نوروز ازبکستان طبخ می‌شود که مجموعه‌ای از 7 غلات و گوشت است که با هم آب‌پز می‌شوند.
محبوب ترین غذای نوروزی در ازبکستان، سومالک است. این غذا از جوانه گندم و آرد تهیه می‌شود که فرآیندی بسیار خسته‌کننده و طولانی دارد و معمولا 24 ساعت زمان می‌برد. برای همین است که سومالک به‌صورت دسته‌جمعی پخته می‌شود و اقوام و همسایگان در آن مشارکت دارند. درنهایت، پس از پخته شدن سومالک، کوزه‌های مخصوص سومالک گرم شده و پر از سومالک می‌شود.
سخن پایانی
سفر به ازبکستان در فصل بهار به شما این امکان را می‌دهد که شهرهای بزرگ این کشور مانند سمرقند، بخارا یا خیوه را کشف کنید و سنت نوروز را در فرهنگی متفاوت ببینید و لذت ببرید. این تور داخلی کلوت برای شمایی طراحی شده است که علاقه‌مند به ماجراجویی فرهنگی و تاریخی هستید و می‌خواهید رد پای فرهنگ ایرانی را در این کشور مهم آسیای مرکزی جستجو کنید. مطمئن باشید که نوروز در ازبکستان به شما خوش می‌گذرد چون با بهترین آژانس گردشگری ایران یعنی آژانس کلوت همسفر می‌شوید. ما اولین شرکت گردشگری هستیم که تورهای متنوعی به مقصد ازبکستان اجرا کردیم. پس در این کار حرفه‌ای هستیم و نادیدنی‌های ازبکستان را به شما نشان می‌دهیم. با ما تماس بگیرید:
